GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| TİBYL541 | FIKIH USULÜNDE HÜKÜM ÇIKARMA YÖNTEMLERİ | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Yüksek Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Fıkıh usulünde hüküm çıkarma yöntemlerini öğrenir.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof Dr. Hakkı AYDIN Doç. Dr. Sezai BEKDEMİR
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Nasslardan hüküm çıkarma yöntemlerini asli kaynaklarından öğrenir. |
| 2 | Lafız taksimini ve bunların hükümlere etkisini asli kaynaklarından öğrenir. |
| 3 | Teâruzun çözüm yollarını bilir. Böylelikle modern sorunlar karşısında bütüncül bir yaklaşım ortaya koyabilir. |
| 4 | Hikmet-gaye-illet kavramları arasındaki farklı kavrar. Şer'î hükümlerin hikmetlerini, illetlerini ve gayelerini kavrar. |
| 5 | İİslam'ın gaye ve maksadlarını öğrenir. Maslahat ilkesini kavrar. |
| 6 | İctihad, tahric, telfik, ifta ve kaza kavramlarının ayrıntılarına vakıf olur. Bu kavramlarla ilgili modern tartışmaları anlar ve bunlara çözüm geliştirir. |
| 7 | Mezhep olgusunu kavrar ve mezhepler arasındaki ihtilaf sebeplerini anlamlandırır. Mezhep eksenli tartışmalara cevap arar. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Fıkıh usulü ile ilgili temel kavramlar ve bu alanla ilgili tarihi süreçte ele alınmış konular ve eserler.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Konuya Giriş: Nasslardan Hüküm Çıkarma Ve Kaideleri | Anlatım | Yok |
| 2 | Şümûl Yönünden Lafızlar: Hass, âmm, Müşterek, Müevvel ve Cemü'l-Münekker | Anlatım | Yok |
| 3 | Manası Açık ve Kapalı Lafızlar: Zâhir, Nass, Müfesser, Muhkem, Hafî, Müşkil, Mücmel, Müteşâbih | Anlatım | Yok |
| 4 | Kullanıldığı Yer ve Hale Göre Manaları Değişen Lafızlar: Hakikat, Mecaz, Sarih, Kinaye | Anlatım | Yok |
| 5 | Delâlet Yönünden Lafızlar: Lafzın Manaya Delaleti, Mefhûmu'l-Muhâlif, Fâsid İstidlâller ve Beyân ile Edâtlar (Hurûfu'l-Meâni) | Anlatım | Yok |
| 6 | Teâruzu'l-Edille ve Çözüm Yolları: Teâruzun Manası ve Mahiyeti, Caiz ve Vâkî Olup Olmadığı, Rüknü ve Şartları, Aralarında Teâruz Vâki Olan Deliller | Anlatım | Yok |
| 7 | Teâruzu Giderme Yolları: Nesih, Tercîh, Cem ve Tevfîk, Terk (Tesâkut) ve Hikmetü't-Teşrî: Hikmet-Ğâye-İllet-i Gâiyye Kavramları, Kulların fiilleri ve Hikmet, Allah'ın Fiilleri ve Hikmet, Şer'î Hükümler ve Hikmet | Anlatım | Yok |
| 8 | İslâm'ın Gaye ve Maksadları: Şâri'in hüküm Koyarken Gâye ve Maksadı, Maslahat (Şartları, Çeşitleri, İlgili Külli Kaideler, Maslahat ile Mefsedetin Teâruzu, Maslahatın Son Bulmasıyla Hükmün Son Bulmaması) | Anlatım | Yok |
| 9 | İctihâd: Tarifi, Sahih Olmasının Şartları, Hükmü, İctihad Ehliyeti, İctihadın Bölünüp Bölünemeyeceği, İctihadın Mahalli (Sahası), Çeşitleri, İctihad Usulü, Tabakatü'l-Fukaha | Anlatım | Yok |
| 10 | Tahrîc: Manası ve Mahiyeti, Usulü, Ehliyeti ile Taklîd: Taklîd ve İttibâ Kavramları, Hükmü, Mzheblerin Taklid Edilmesi, Mezheb Hükmü ile Nassların Teâruzu ile Telfîk: Telfîk'in Manası, Çeşitleri ve Hükmü | Anlatım | Yok |
| 11 | İftâ: Fetvânın Tarifi, Yetkisi, Usulü ile | Anlatım | Yok |
| 12 | Kazâ: Manası, Unsurları, Hükmü, Hâkim ve Hüküm Verme Yetkisi, Mahkemede Uygulanan Kanunlar, Kazâ ile İftâ Arasındaki Farklar | Anlatım | Yok |
| 13 | Fıkhî Mezheb Kavramı: Mezhebin Tarifi, Mahiyeti ve Ortaya Çıkışı, Ehl-i Re'y ve Ehl-i Hadîs | Anlatım | Yok |
| 14 | Sünnî Mezhep, Yaşayan-Yaşamayan Mezhepler, Mezheplerin İhtilâf Sebepleri, Mezhepleri İçtimaî ve Hukuki Hayattaki Yeri ve Önemi, Mezhepleri Yayılma Âmilleri ve Coğrafi Yayılışı | Anlatım | Yok |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Sadrüşşeria, Tavzih H. Yunus Apaydın, İslam Hukuk Usulü Fahreddin Atar, Fıkıh Usulü Hayreddin Karaman, Fıkıh Usulü İslam Hukukunun Kaynakları, Metodu ve Felsefesi Vehbe Züheylî, Fıkıh Usulü Prof. Dr. Zekiyyüddin Şa'bân, İslam Hukuk İlminin Esasları (Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları Ankara - 2012)
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 70 |
| Quiz | 1 | 30 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 5 | 5 |
| Final Sınavı | 1 | 10 | 10 |
| Quiz | 3 | 3 | 9 |
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Soru-Yanıt | 2 | 1 | 2 |
| Makale Kritik Etme | 5 | 2 | 10 |
| Bireysel Çalışma | 1 | 1 | 1 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 5 | 5 | 25 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 5 | 5 | 25 |
| Okuma | 5 | 2 | 10 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 125 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 | 3 | 3 | 4 | 5 | 3 |
| ÖÇ 2 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 | 3 | 3 | 4 | 5 | 3 |
| ÖÇ 3 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 3 | 5 | 5 | 3 |
| ÖÇ 4 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 3 | 4 | 5 | 3 |
| ÖÇ 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 3 | 4 | 5 | 3 |
| ÖÇ 6 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 3 | 5 | 5 | 3 |
| ÖÇ 7 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 3 | 5 | 5 | 3 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek