GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| KIM704 | ARKEOKİMYA | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 4,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin amacı kimya temelli analiz teknikleri kullanarak arkeolojik ve tarihi eserler üzerinde uygulanması hakkında bilgi vermek, tarihi bulguların daha doğru yorumlanması için gerekli bilgilerin öğretilmesidir.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Dr. Öğr. Üyesi Hatice ARI
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Arkeokimya ve Arkeometri kavramlarını tanımlar, bu disiplinlerin tarihsel gelişimi ve uygulama alanlarını açıklar. |
| 2 | Arkeolojik malzemeleri sınıflandırır, bu malzemelerin kimyasal bileşimlerini ve yapısal özelliklerini tanımlar. |
| 3 | Kayalar, seramikler, kemikler, metaller ve organik kalıntıların kimyasal analizinde kullanılan başlıca yöntemleri açıklar. |
| 4 | Arkeolojik örneklerde spektroskopik, mikroskobik ve kromatografik tekniklerin kullanımını örneklerle açıklar. |
| 5 | Farklı malzeme gruplarından elde edilen verileri değerlendirerek, fiziksel ve kimyasal özelliklerin kültürel ve teknolojik bağlamla ilişkisini tartışır. |
| 6 | Türkiye ve dünyadaki arkeokimya uygulama örneklerini değerlendirerek, bilimsel analizlerin arkeolojik yorumlara katkısını yorumlar. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Arkeokimya Tanımı ve Tarihi, Arkeologlar Neleri Bilmek İster?, Arkeolojik Materyaller, Analiz Yöntemleri, Türkiye'deki ve Dünyadaki Arkeokimya Çalışmaları ve Bu Çalışmalardan Örnekler
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Arkeokimya ve Arkeometri | Düz anlatım, tartışma, görsel materyal kullanımı | Arkeometri ve arkeokimya tanımları incelenmelidir. |
| 2 | Arkeologların arkeolojik eserler ile ilgili bilmek istedikleri | Vaka analizi, grup çalışması, örnek belge incelemesi | Arkeologların saha beklentilerine yönelik örnek raporlar analiz edilmelidir. |
| 3 | Arkeolojik Malzemeler – Kayalar ve Kayaçlar | Düz anlatım, mikroskobik analiz örnekleri üzerinden uygulama | Kayaç türleri ve ince kesit analiz yöntemleri araştırılmalıdır. |
| 4 | Arkeolojik Malzemeler – Çanak Çömlekler | Beyin fırtınası, yapı ve ham madde karşılaştırması | Çanak-çömlek yapım teknikleri ve kil türleri araştırılmalıdır. |
| 5 | Arkeolojik Malzemeler – Kemikler | Tartışma, video gösterimi, örnek karşılaştırması | Hayvan ve insan kemiği ayırımı üzerine görsel kaynaklar izlenmelidir. |
| 6 | Arkeolojik Malzemeler – Sediman ve Toprak | Düz anlatım, grup çalışması, toprak örneği çözümlemesi | Sediment profili ve stratigrafi örnekleri incelenmelidir. |
| 7 | Arkeolojik Malzemeler – Metaller | Düz anlatım, beyin fırtınası, tartışma, soru-cevap | Metal analiz yöntemleri ve alaşım tanımları araştırılmalıdır. |
| 8 | Arkeolojik Malzemeler – Diğer Materyaller | Düz anlatım, beyin fırtınası, tartışma | Cam, sırlı seramik ve diğer inorganik malzemeler hakkında temel bilgiler toplanmalıdır. |
| 9 | Arkeolojik Malzemeler – Diğer Materyaller | Grup tartışması, örnek veri seti analizi | Organik kalıntı türleri ve analiz yöntemleri araştırılmalıdır. |
| 10 | Arkeolojik Malzemelerin Analiz Yöntemleri | Düz anlatım, örnek analiz senaryosu çözümü | Spektroskopik ve kromatografik tekniklerin temel ilkeleri tekrar edilmelidir. |
| 11 | Arkeolojik Malzemelerin Analiz Yöntemleri | Tartışma, analiz yöntemi karşılaştırması | ICP-MS, XRF gibi cihazlar karşılaştırmalı olarak incelenmelidir. |
| 12 | Arkeolojik Malzemelerin Analiz Yöntemleri | Uygulama senaryosu çözümü, rapor taslağı oluşturma | Önceki analiz örneklerinden kısa bir rapor hazırlık çalışması yapılmalıdır. |
| 13 | Türkiye’deki Arkeokimya Çalışmaları ve Uygulamalardan Örnekler | Düz anlatım, saha uygulamalarından örnek inceleme | Türkiye’de yapılmış arkeokimya projeleri incelenmelidir. |
| 14 | Dünyadaki Arkeokimya Çalışmaları ve Bazı Örnekleri | Genel tekrar, örnek olay incelemesi | Uluslararası uygulamalardan vaka analizi yapılmalıdır. |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1. Sevi Öz, Şahinde Demirci, Arkeokimyaya Genel Bakış, Gazi Kitabevi, Ankara, 2017. 2. T. Douglas Price, James H. Burton, An Introduction to Archaeological Chemistry, Springer, 2011. 3. A. Mark Pollard, Carl Heron, Ruth Ann Armitage, Archaeological Chemistry, royal Society of Chemistry, 3rd Edition, 2016.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 60 |
| Ev Ödevi | 1 | 40 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Beyin Fırtınası | 3 | 5 | 15 |
| Bireysel Çalışma | 14 | 1 | 14 |
| Ödev Problemleri için Bireysel Çalışma | 2 | 3 | 6 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 4 | 3 | 12 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 4 | 5 | 20 |
| Ev Ödevi | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 99 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 3 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 |
| ÖÇ 2 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 3 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 |
| ÖÇ 3 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 3 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 |
| ÖÇ 4 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 3 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 |
| ÖÇ 5 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 3 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 |
| ÖÇ 6 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 3 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek