GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| ILA3513 | İSLAM SANATLARI TARİHİ | Ders | 3 | 5 | 3,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Sanatın bazı araştırmacılar tarafından yapılan tanımları hakkında bilgi sahibi olmak ve sanat eserinde bulunması gereken özellikleri öğrenmek. İslam’ın sanata ve estetiğe bakışını kavramak. İslam’da tasvir konusunda lehte ve aleyhte delil olarak kullanılan hadisleri bilmek ve bu konuda farklı görüş ve uygulamaların bulunduğunu öğrenmek. İslam’ın eski medeniyetlere, şehirlere, tarihi eserlere ve arkeolojiye bakışı hakkında bilgi sahibi olmak. İslam sanatının karakter ve mahiyetini tanımak. İslam sanatının gelişmesine tesir eden faktörleri öğrenmek. Hz. Peygamber döneminden itibaren, Hülefâi Râşidîn, Emeviler, Endülüs Emevileri, Gazneliler, Karahanlılar, Büyük Selçuklular, Anadolu Selçukluları, Beylikler ve Osmanlı dönemi sanat ve mimarisinin önde gelen mimari eserlerini öğrenip bu dönemlerin genel karakter ve özellikleri hakkında bilgi sahibi olmaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Abdulkadir Dündar
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Sanatı tanımlar ve önemini hatırlar. |
| 2 | İslam’ın tasvir meselesi hakkında görüşünü örneklendirir. |
| 3 | İslam sanatının karakteri ve mahiyetini tanır. |
| 4 | İslam'ın en önemli mabetleri olan Kabe, Mescidi Nebevi ve Mescidi Aksa'yı planı ve yapı öğeleri ile birlikte özetler. |
| 5 | Selçuklu ve Osmanlı Mimarisinin genel karakterini örneklendirir. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
-
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
-
Dersin İçeriği
Sanatın tarifi. Mimarinin tarifi ve çeşitleri. İslam'da tasvir. İslam snatının karakteri ve mahiyeti. Erken dönem İslam mimarisinden örnekler. Emeviler, Abbasiler, Karahanlılar, Gazneliler, Büyük Selçuklular, Anadolu Selçuklular, Beylikler ve Osmnalı dönemi mimarisinden örnekler. İslam'da minyatür, tezhib, hat, ebru, çini gibi sanatlar.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Sanatın tanımı ve önemi. | ||
| 2 | Mimarinin tanımı ve türleri. | ||
| 3 | İslam'da tasvir. | ||
| 4 | İslam sanatının karakteri ve mahiyeti, İslam sanatının doğmasına ve gelişmesine tesir eden faktörler. | ||
| 5 | Üç semavi din açısından Kudüs. | ||
| 6 | Kabe ve İslam'da ilk mescitler. | ||
| 7 | Emevi dönemi sanatından örnekler: Kusayr-ı Amra Sarayı, Şam Ümeyye Camii ve Kubbetüssahra | ||
| 8 | Abbasi dönemi sanatından örnekler: Samarra Ulu Camii ve Fustat Tolunoğlu Ahmet Camii. | ||
| 9 | Gazneli, Karahanlı, Büyük Selçuklu dönemi sanatına genel bir bakış. | ||
| 10 | Anadolu Selçuklu dönemi sanatından örnekler: Diyarbakır ve Divriği Ulu Camileri, Konya Karatay ve Sırçalı Medreseleri. | ||
| 11 | Beylikler dönemi sanatından örnekler: Manisa Ulu Camii ve Selçuk İsa Bey Camii. | ||
| 12 | Erken dönem Osmanlı mimarisinden örnekler: Bursa Ulu Camii, Orhan Bey Camii, Yeşil Camii. | ||
| 13 | Geleneksel Türk el sanatlarından örnekler: Minyatür, Tezhip, Hat, Ebru, Çini vb. | ||
| 14 | Genel değerlendirme. |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
AND, Metin (2010). Minyatürlerle Osmanlı–İslam Mitologyası, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Arseven, C.A(1950), “Sanat”, Sanat Ansiklopedisi, C. 4, İstanbul, s. 1752-1757. BAĞCI, Serpil – ÇAĞMAN, Filiz – RENDA, Günsel – TANINDI, Zeren (2006). Osmanlı Resim Sanatı, İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. BEŞİR AYVAZOĞLU, AŞK ESTETİĞİ, İSLAM SANATLARININ ESTETİĞİ ÜZERİNE BİR DENEME, ÖTÜKEN YAYINLARI, İSTANBUL 1993. Can, Y.-Gün, R.(2005), Ana Hatlarıyla Türk İslam Sanatları ve Estetiği, Samsun. Çam, N.(1999), İslâmda Sanat Sanatta İslam, Akçağ Yayınları, Ankara. DOĞAN KUBAN, 100 SORUDA TÜRKİYE SANATI TARİHİ, GERÇEK YAYINEVİ, İSTANBUL 1988. Dündar, A.(2013), “İslam Sanatında Cami Mimarisinin Doğuşu ve Gelişimine Kısa Bir Bakış”, Din ve Toplum, Cilt: 4, Sayı:2 Ankara, s.42-51. ETTİNGHAUSEN, Richard (1957). “Persian Ascension Miniatures of the XIV. Century”, Accademia Nazionale dei Lincei, Atti XII, Roma, ss. 360-383. GÖNÜL ÖNEY, ANADOLU SELÇUKLU MİMARİ SÜSLEMESİ VE EL SANATLARI, TÜRKİYE İŞ BANKASI YAYINLARI, ANKARA 1992. İNAL, Güner (1995). Türk Minyatür Sanatı, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. Mülayim, S.(1983), Sanat Tarihi Metodu, Anadolu Sanat Yayınları, İstanbul. Mülayim, S.(1994), Sanata Giriş, 2. Baskı, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul. Ocak, A.Y.(1978), “Zaviyeler”, Vakıflar Dergisi, Sayı: 12, Ankara, s. 247-268). OLEG GRABAR, İSLAM SANATININ OLUŞUMU, (ÇEV. NURAN YAVUZ), HÜRRİYET VAKFI YAYINLARI, İSTANBUL 1988. OLIVER LEAMAN, İSLAM ESTETİĞİNE GİRİŞ, (TERCÜME: NUH YILMAZ), KÜRE YAYINLARI, İSTANBUL 2004. RENDA, Gülsel (2000). Osmanlı Minyatür Sanatı, İstanbul:Promete Yayınları. Sözen, M.-Tanyeli, U.(1992), Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul. Yıldırım, M.(2012), İslam Sanat ve Estetiğinin Temelleri, Ankara.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 70 |
| Quiz | 1 | 30 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
-
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Quiz | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Tartışma | 1 | 1 | 1 |
| Bireysel Çalışma | 14 | 2 | 28 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 7 | 7 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 7 | 7 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 74 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | |
| ÖÇ 1 | 4 | 5 | ||||||||||
| ÖÇ 2 | 4 | 5 | ||||||||||
| ÖÇ 3 | 4 | 5 | ||||||||||
| ÖÇ 4 | 4 | 5 | ||||||||||
| ÖÇ 5 | 4 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek