GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| ILA129 | HADİS İLİMLERİ VE USULÜ (ARAPÇA) | Ders | 1 | 2 | 8,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu derste öğrenciler, hadisin ve hadis ilminin günümüze kadar tarihi seyrini ve geçirdiği safhalarını tarih inceleme metotlarından yararlanarak açıklayabilir. Hadisin ve hadis ilimlerinin temel kavramları hakkında bilgi sahibi olup güvenilirlik ve sahihlik bağlamında hadis terminolojisini öğrenirler.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Doç. Dr. Orhan YILMAZ, Doç. Dr. Yusuf AKGÜL
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Hadis usulüne dair temel kavramları, görüşleri ve hadis tarihinin sürecini bilir. |
| 2 | Hadis ilminin oluşum sürecini anlayıp, karşılaşılan hadisleri bu tarihî süreç içindeki yorum ve yaklaşım farklılıklarını dikkate alarak analiz eder. |
| 3 | Hadis rivayeti sırasında yaşanan problemlerin hadisin güvenilirliğine etkisini kavrar. |
| 4 | Hadis ilminin diğer İslâmî ilimler arasındaki yerini kavrar. |
| 5 | Uydurma hadisleri, güvenilir hadislerden ayırt edebilir. |
| 6 | Hadisleri sıhhat ve münteha gibi farklı açılardan taksimini açıklar. |
| 7 | Hadis ilimlerinin isimlerini, kaynaklarını ve temel özelliklerini söyler. |
| 8 | Hadis usulüne dair tenkitleri ve modern yaklaşımları bilir. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Hadisin Önemi ve Temel Kavramlar. Hz. Peygamber ve Sahabe Dönemi, Tabiîn ve Tebe-i tabiîn Dönemi. Hadislerin Tedvin Dönemi, Hadislerin Tasnif Dönemi (Hicri 2. Asır) Hicri 3. Asır: Temel Hadis Kaynaklarının Oluşum Dönemi. Kırk Hadis ve Anlamı, Kütüb-i Sitte ve Müellifleri, Hicri 4-5. Asır: Rivayet Asrı Sonu, Hicri 6-12. Asırlar: Nakil Dönemi, Hicri 13-21.Yüzyıllar: Son Dönem. Oryantalistler ve Hadis, İslam Dünyası ve Hadis, Türkiye'deki Hadis Çalışmaları. Hadis İlimlerine ait temel kavramlar bilgisi: Hadis- Sünnet. Hz. Peygamber’in konumu, örnekliği, yetkileri: Tebliğ, tebyîn, tezkiye, hüküm koyma Hadis-Sünnet-Haber-Eser kavramları, literatürün oluşum safhaları: Hıfz, kitâbet, tedvîn, tasnîf Hadis Usulünün tanımı, kaynakları, hadis öğrenim-öğretim adabı Rivayetin keyfiyeti, rivâyet lafızları bilgisi Râvîlerde aranan vasıflar ve ravi tenkidi: Adâlet ve zabt sıfatları, metâin-i aşere, Ricâlkitapları Rivayetin sıfatı, rivayet mahsulleri, Ravi tabakaları: Sahabe, Tabiun ve Tebe-i Tabiun Kaynağı bakımından (merfû, mevkûf, maktû), aktarım bakımından (mütevâtir, âhâd) hadisler, Kabul edilip edilmeme bakımından hadisler: Sahîh ve Hasen Zayıf hadis ve çeşitleri: Muallak, Munkatı’, Mu’dal, Mürsel, Müdelles, Muallel, Muzdarib Zayıf hadis çeşitleri: , Münker, Şâzz, Maklûb, Müdrec, Musahhaf-Muharref ve Zayıf hadisle amel, Mevzû hadisler, hadis uydurma sebepleri, tanıma yolları, ilgili eserler Hadis ilimleri: İhtilafu'l-hadis, Garibu'l-hadis, Fıkhu'l-hadis, Esbab-ı vurudi'l-hadis, İlelu'lhadis
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Hadisin Önemi ve Temel Kavramlar. Hz. Peygamber ve Sahabe Dönemi, Tabiîn ve Tebe-i tabiîn Dönemi. | Soru-cevap, anlatım | Yok |
| 2 | Hadislerin Tedvin Dönemi, Hadislerin Tasnif Dönemi (Hicri 2. Asır) | Soru-cevap, anlatım, Beyin Fırtınası | Yok |
| 3 | Hicri 3. Asır: Temel Hadis Kaynaklarının Oluşum Dönemi. Kırk Hadis ve Anlamı, Kütüb-i Sitte ve Müellifleri | Soru-cevap, anlatım, Beyin Fırtınası | Yok |
| 4 | Hicri 4-5. Asır: Rivayet Asrı Sonu, Hicri 6-12. Asırlar: Nakil Dönemi, | Soru-cevap, anlatım, Beyin Fırtınası | Yok |
| 5 | Hicri 13-21.Yüzyıllar: Son Dönem. Oryantalistler ve Hadis, | Soru-cevap, anlatım, Beyin Fırtınası | Yok |
| 6 | İslam Dünyası ve Hadis, Türkiye'deki Hadis Çalışmaları. | Soru-cevap, anlatım | Yok |
| 7 | Hadis İlimlerine ait temel kavramlar bilgisi: Hadis- Sünnet. Hz. Peygamber’in konumu, örnekliği, yetkileri: Tebliğ, tebyîn, tezkiye, hüküm koyma | Soru-cevap, anlatım, Beyin Fırtınası | Yok |
| 8 | Hadis-Sünnet-Haber-Eser kavramları, literatürün oluşum safhaları: Hıfz, kitâbet, tedvîn, tasnîf Hadis Usulünün tanımı, kaynakları, hadis öğrenim-öğretim adabı | Soru-cevap, anlatım | Yok |
| 9 | Rivayetin keyfiyeti, rivâyet lafızları bilgisi Râvîlerde aranan vasıflar ve ravi tenkidi: Adâlet ve zabt sıfatları, metâin-i aşere, Ricâl kitapları | Soru-cevap, anlatım | Yok |
| 10 | Rivayetin sıfatı, rivayet mahsulleri, Ravi tabakaları: Sahabe, Tabiun ve Tebe-i Tabiun | Soru-cevap, anlatım | Yok |
| 11 | Kaynağı bakımından (merfû, mevkûf, maktû), aktarım bakımından (mütevâtir, âhâd) hadisler, Kabul edilip edilmeme bakımından hadisler: Sahîh ve Hasen | Soru-cevap, anlatım | Yok |
| 12 | Zayıf hadis ve çeşitleri: Muallak, Munkatı’, Mu’dal, Mürsel, Müdelles, Muallel, Muzdarib | Soru-cevap, anlatım | Yok |
| 13 | Zayıf hadis çeşitleri: , Münker, Şâzz, Maklûb, Müdrec, Musahhaf-Muharref ve Zayıf hadisle amel, Mevzû hadisler, hadis uydurma sebepleri, tanıma yolları, ilgili eserler | Soru-cevap, anlatım | Yok |
| 14 | Hadis ilimleri: İhtilafu'l-hadis, Garibu'l-hadis, Fıkhu'l-hadis, Esbab-ı vurudi'l-hadis, İlelu'lhadis | Soru-cevap, anlatım | Yok |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Bekir Kuzudişli, Hadis Tarihi, İst. 2016. Ahmet Yücel, Hadis Tarihi, İstanbul: İFAV, 2016. Talat Koçyiğit, Hadis Tarihi, TDV. Ank. 2012. İzmirli İsmail Hakkı, Hadis Tarihi, İstanbul 2002 Musa Bağcı, Hadis Tarihi Hicri İlk Üç Asır, BİLAY. Yavuz Ünal, Hadisin Doğuş ve Gelişim Tarihine Yeniden Bakış, Samsun: Ensar yay. 2001. Ali Osman Koçkuzu, Hadis İlimleri ve Hadis Tarihi, Dergâh Yayınları. Zakir Kadiri Ugan, Dini ve Gayr-i Dini Rivayetler Rivayet İlminin Tarihçesi, Darus-Sünne. Muhammad Hamidullah, Muhtasar Hadis tarihi ve Sahife-iHemmam İbn Munebbih, Bahar yay. Mustafa Karataş Hadîs Rivâyet Tarihi, Ensar yay. Thamer Hatamleh,Veysel Özdemir, Uygulamalı Hadis Usulü, İstanbul: Hikmetevi yay. 2018. Nevevî, el-Erbeûn en-Nevevî. Mahmud Tahhan, Teysir Mustalahil-hadis, Ahmed Naim, Tecrid-i Sarih Mukaddimesi, Ankara: TDV yay., 1970. Subhi es-Salih, Hadis İlimleri ve Hadis Istılahları, çev. M. Yaşar Kandemir, İstanbul: İFAV Yayınları. Talat Koçyiğit, Hadis Istılâhları, Ankara: TDV. Yay. 1985. M. Tayyib Okiç, Bazı Hadis Meseleleri Üzerinde Tetkikler, İstanbul: Osman Yalçın Matbaası, 1959. A. Osman Koçkuzu, Hadis İlimleri ve Hadis Tarihi, İstanbul: Dergah yay. 1983. Talat Koçyiğit, Hadis Usulü, Ankara: TDV yay. 2013. M. Yaşar Kandemir, Mevzû Hadisler, Ankara: İFAV yay. 1991. Ahmet Yücel, Hadis Tarihi ve Usulü, İstanbul: İFAV yay. 2010. İbnu’s-Salah, Ulumu’l-Hadis, Dımaşk 1984 Abdullah Aydınlı, Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul: İFAV yay. 1987. Ali Yardım, Hadis I-II, İstanbul: Damla yay. 2000. Zübeyr Sıddıkî, Hadis Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Yeni Zamanlar yay.1966. S. Başaran, M. Ali Sönmez, Hadis Usûlü ve Tarihi, Bursa: Emin Yayınevi, 2010. Bünyamin Erul, Sahâbenin Sünnet Anlayışı, Ankara: TDV., 1999.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 70 |
| Ev Ödevi | 1 | 30 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 4 | 56 |
| Tartışma | 14 | 1 | 14 |
| Soru-Yanıt | 14 | 1 | 14 |
| Beyin Fırtınası | 10 | 1 | 10 |
| Bireysel Çalışma | 14 | 2 | 28 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 2 | 10 | 20 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 5 | 5 | 25 |
| Okuma | 10 | 2 | 20 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 189 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 5 | 3 | 5 | 4 | |||||||
| ÖÇ 2 | 2 | 3 | 4 | |||||||||
| ÖÇ 3 | 2 | 3 | ||||||||||
| ÖÇ 4 | 3 | 5 | ||||||||||
| ÖÇ 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 6 | ||||||||||||
| ÖÇ 7 | 4 | 4 | ||||||||||
| ÖÇ 8 | 2 | 3 | 3 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek