GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| MRE728 | TARİHİ YAPILARDA MALZEME SORUNLARI | Seçmeli Ders Grubu | 2 | 4 | 3,00 |
Dersin Seviyesi
Önlisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Öğrenciye, geleneksel yapı malzemelerinde çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelen yıpranma ve tahribat nedenlerini, tahribat türlerini ve mekanizmalarını kavrayabilme bilgisini kazandırılmaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Bölüm öğretim elemanları
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Malzemenin yıpranma mekanizmalarını öğrenir. |
| 2 | Malzemenin bozulma sürecini hızlandıran koşulları tanır. |
| 3 | Malzemenin bozulmasına neden olan şartlara önlem almayı öğrenir. |
| 4 | Malzeme korunum yöntemlerini bilir. |
| 5 | Koruyucu malzemeler hakkında bilgi sahibi olur. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Bu ders kapsamında; malzeme tahribatına ilişkin doğada karşılaşılan örnekler, malzeme-çevre arasındaki etkileşim, geleneksel malzemede bozulma mekanizmaları, mekanik etkilere bağlı bozulmalar, kimyasal ve fiziko-kimyasal etkilere bağlı bozulmalar, su etkilerine bağlı bozulmalar, tuz ve atmosfer etkilerine bağlı bozulmalar, biyolojik ve mikrobiyolojik bozulmalar, ısısal etkilere bağlı bozulmalar, eski eserlerde malzeme tahribi ve korunumu, taş malzeme tahribatı ve korunumu, harç ve beton malzeme tahribatı ve korunumu, pişmiş toprak esaslı malzemede tahribat ve korunum, ahşap malzeme tahribatı ve korunumu, metal malzeme tahribatı ve korunumu konularına yer verilmektedir.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Malzemede tahribat ve yıpranma olgusuna giriş yapılarak, yapı malzemelerinde yıpranma ve bozulma sürecinde etkili olan faktörler, yapısal ve çevresel etkenler açıklanacaktır. | Anlatım Yöntemi, Soru - Cevap Tekniği | Kaynak kitaplardan ders hakkında bilgi edinilmesi. |
| 2 | Malzeme tahribatına ilişkin olarak doğada karşılaşılan örnekler üzerinde durulacak ve bu kapsamda malzeme tahribatında Malzeme/Ortam/Zaman üçlemesinin yıpranma olgusundaki belirleyici etkisi irdelenecektir. Ayrıca malzemede yıpranma ve bozulma tiplerinin genel bir sınıflandırması yapılarak, tahribata neden olan bu etkenler hakkında öğrenciye genel bilgiler verilecektir. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 3 | Malzemede yıpranma nedeni olarak Mekanik Etkilere bağlı bozulmalar üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda, tarihi yapılarda taşıyıcı ve yardımcı elemanlarda basınç çekme, yorulma, aşınma etkisi, düşey ve yatay kuvvetler sonucunda ortaya çıkan mekanik ve teknolojik malzeme sorunları örneklerle açıklanacaktır. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 4 | Mekanik etkilere bağlı bozulma tipleri konusuna devam edilecektir. Bu kapsamda, yapılarda zemin oturmaları ve oturma sonucu ortaya çıkan hasarlar, oturma tipleri, zemin oturmalarına bağlı olarak ortaya çıkan mimari, yapısal ve işlevsel hasar tipleri ifade edilecektir. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 5 | Mekanik etkilere bağlı bozulma tipleri konusuna devam edilecektir. Bu kapsamda, yapılarda zemin oturmaları ve oturma sonucu ortaya çıkan hasarlar, oturma tipleri, zemin oturmalarına bağlı olarak ortaya çıkan mimari, yapısal ve işlevsel hasar tipleri ifade edilecektir. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 6 | Mekanik etkilere bağlı bozulma tipleri konusuna devam edilecektir. Bu derste mekanik etkilerden kaynaklanan yapısal hasar biçimlerinin belirlenmesi, ve buna bağlı olarak onarım ve güçlendirme yöntemlerinin tespit edilmesi için yapılacak çalışmalar örneklerle açıklanacaktır. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 7 | Su ve nem etkilerine bağlı malzeme sorunları üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda yüzeysel ıslanma ve su emme olayları, basınçlı su ve kapilarite olaylarının etkili olduğu haller ve havadaki su buharının ve hidrotermik olayların neden olduğu haller (terleme, buhar geçirimlilik, kondansasyon) ve buna bağlı malzeme tahribatı irdelenecektir. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 8 | Su ve nem etkilerine bağlı malzeme sorunları üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda yüzeysel ıslanma ve su emme olayları, basınçlı su ve kapilarite olaylarının etkili olduğu haller ve havadaki su buharının ve hidrotermik olayların neden olduğu haller (terleme, buhar geçirimlilik, kondansasyon) ve buna bağlı malzeme tahribatı irdelenecektir. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 9 | Su ve nem etkilerine bağlı malzeme sorunları konusuna devam edilecektir. Bu kapsamda, suda çözünebilir tuzların malzeme üzerindeki etkileri, olası tuz kaynakları, malzeme tahribatında rol oynayan tuz çeşitleri ve bunlara karşı alınabilecek çeşitli önlemler incelenecektir. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 10 | Malzeme tahribatında etkili olan fiziko kimyasal olaylar hakkında bilgiler verilecektir. Malzemede yangın etkisi, ısısal değişimlere bağlı olarak malzeme bünyesinde ortaya çıkan değişimler, ısısal deformasyonlar, malzemede güneş ve radyasyon etkisi, korozyon ve buna bağlı bozulmalar konusunda öğrenciye bilgiler aktarılacaktır. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 11 | Malzeme tahribatında etkili olan fiziko kimyasal olaylar konusuna devam edilecektir. Bu derste çeşitli asit ve atmosfer etkilerine bağlı malzeme sorunları ele alınacak ve malzeme tahribatında; kükürt (S), karbon (C), klor (Cl-) ve azot (N2) içeren asit bileşiklerin malzeme üzerindeki etkileri üzerinde durulacaktır. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 12 | Tahribatında rol oynayan mikro ve makro boyutta çeşitli organizmaların etkileri ele alınacaktır. Tarihi yapılarda organik kökenli bozulmalar, mikro organizmalar, türleri, taş, ahşap ve beton üzerinde mikro organizma ve bitkilerin etkileri, malzemede organizma etkilerine karşı alınabilecek önlemler konusunda öğrenciye bilgiler verilecektir. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 13 | Taş, harç ve beton malzeme üzerinde malzeme tahribatında rol oynayan etkenlerin değerlendirmesi yapılacaktır. Bu kapsamda mekanik etkilerin, su ve nem etkilerinin, fiziko-kimyasal olayların ve çeşitli organizmaların belirtilmiş malzemeler üzerindeki etkileri ele alınarak tarihi yapılarda karşılaşılan örnekleri üzerinde durulacaktır. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
| 14 | Pişmiş toprak esaslı, ahşap ve metal malzemeler üzerinde malzeme tahribatında rol oynayan bütün bu etkenlerin bir değerlendirmesi yapılacaktır. Bu kapsamda mekanik etkilerin, su ve nem etkilerinin, fiziko-kimyasal olayların ve çeşitli organizmaların belirtilmiş malzemeler üzerindeki etkileri ele alınarak tarihi yapılarda karşılaşılan örnekleri üzerinde durulacaktır. | Bireysel Çalışma Yöntemi, Anlatım Yöntemi | Kaynak kitaplardan ilgili bölümlerin okunması. |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1. Mohsen Mostafavi, David Leatherbarrow, “Zaman İçinde Mimari”Ötüken Neşriyat, 2005, İstanbul. 2. Doç.Dr.A.Gülçin KÜÇÜKKAYA. Taşların Bozulma Nedenleri, Koruma Yöntemleri. Birsen Yayınevi, Ocak 2004. 3. E. GÜRDAL, “Anıtlarda ve Yapılarda Kullanılmış Doğal Taşların Bozulmaları ve Korunmaları” İTÜ, Mim.Fak. İst. 4. N. İPER, “Taşların Yapısal Özellikleri” ARTECH Restorasyon ve Konservasyon. 5. POCHON, J. “Facteurs Biologiques de l’Alteration des Pierres”, ICOMOS, p.46, Paris 6. S. KURUGÖL. “Kagir Yapılarda Demir Malzeme Korozyonu ve Hasarlar”. Yapı Dünyası Dergisi. 51-57, Aralık 2006 7. S. KURUGÖL l.“Metal Malzemede Biyofilm ve Mikrobiyolojik Korozyon”. Metal Dünyası Dergisi, 112- 116, sayı 167, Nisan 2007, İstanbul 8. S. KURUGÖL “Taş Temizliğinde Kriterler, Yöntem ve Öneriler”. Yapı Magazin Dergisi, Ağustos 2007 9. S. KURUGÖL. “Geleneksel Yapılardaki Taşlar, Hasar ve Ayrışmalar” İnşaat Dünyası Dergisi, 78-84, Mart 2007, İstanbul 10. M. ERİÇ, M. “Yapı Fiziği ve Malzemesi”Literatür Yayınları, No. 02, İst. 2002 11. S. KURUGÖL “Taş Malzeme Korunumu ve Koruyucular”. MSÜ. Meslek Yüksekokulu, -Koruma ve Malzeme- Bahar Semineri I, 18.Mayıs.1995, İstanbul
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 40 |
| Ev Ödevi | 1 | 60 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 60 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 40 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 17 | 17 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 16 | 16 |
| Ev Ödevi | 1 | 40 | 40 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 75 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | ||||||
| ÖÇ 2 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | |||||
| ÖÇ 3 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | |||
| ÖÇ 4 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | |||||
| ÖÇ 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek