GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| MİMAE016 | İSLAM ÖNCESİ TÜRK MİMARLIĞI | Seçmeli Ders Grubu | 4 | 8 | 3,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Dersin Amacı
Türklerin, İslamiyeti kabulune kadar ki dönemde (M.S. 751) Orta asya ve çevresinde göçer-konar yaşam anlayışı içerisişnde oluşturdukları mimarinin neler olduklarının yine göçer-konar kültürü (Çadır. mezar. Saray. vb) odaklı tanıtılması. sınıflandırılması ve yapılan sınıflandırma doğrultusunda yapı malzemesi. plan tipi. malzeme kullanım tekniği vb üzerinden bu uygarlıkların (İskitler, Hunlar, Göktürkler, Kırgızlar, Uygurlari Samanoğulları, Sasaniler, Gazneliler, Karahanlılar vb) Mimari ürünlerini tanıtmaktır
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Öğr. Gör. Ferruh TORUK
Öğrenme Çıktıları
| 1 | İslam Öncesi Türklerin Yaşadıkları Coğrafya, Kültürünü, Ekonomi ve Siyasi Yapısını Kavrar |
| 2 | .İslamiyeti Kabul etmeden önceki Konar Göçer Türklerin Din ve Sosyal Yaşamları Doğrultusunda Sanatsal Faaliyetlerini Sorgular . |
| 3 | Konar-Göçer Türklerin Üretmiş oldukları Mimari Unsurları İnceler ve Bölgesel Bazda Eleştiirir |
| 4 | . İskitler, Hunlar, Göktürller, Uygurlar, Kırgızlar vb ve Karahanlı, Gazneli Gibi Türk Devletlerinin Sanatsal Üretimlerini Çevre Kültürlerin Sanatsal Faaliyetleriyle Karşılaştırır |
| 5 | Yerleşik Hayata Başlayan Uygur, Samanoğulları ve Karahanlı, Gaznelilerle Birlikte Yerleşim Alanlarının Fiziki ve Oluşum Sürecini Kronolojik Olarak İnceler |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
M.S 500 lerden itişbaren Orta asya coğrafyasında uygarlık oluşturmuş olan Türk Devletlerinin yaşadıkları coğrafya özellikleriyle birlikte yer yer yarı yerleşik düzende oluşturdukları mimari türlerin nasıl oluşturulduklarının, askeri, siyasi ve ekonomik kriterler doğrultusunda irdelenmesidir
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | İslam Öncesi Türk Sanatı Kavramı, Batılı ve Rus Bilim adamlarının Orta asya coğrafyasında yaptıkları ilk çalışmalar ve kazılar ve Yazılı kaynaklarI (Doğu asya, Asur, Batılı ve Rus Kaynakları) tanır | ||
| 2 | Kültürel Açılım (Din, Dil, Coğrafya, Ekonomi, Göçer Yaşam ve Hayvan Mücadeleleri) İrdeler | ||
| 3 | Tunç ve Bakır Çağında Orta Asya ve İslam öncesi Türk Mimarisine ve sanatına hazırlık kültürlerini (Afasoniove, Andronova ve Karasuk) tanır | ||
| 4 | Balbal, ve Kurgan Kavramı ve Oluşumlarının Neden Sonuç İlişkini irdeler | ||
| 5 | İskitler, Hunlar ve Göktürkler, Kırgızlar Avarlkar vb göçer Türklerin oluşturdukları Balbal, Orhun Anıtları ve Kurganların mimari açıdan incelenmesi ve üzerlerindeki hayvan mücadele sahnelerinden oluşan motiflerin İkonografik açılımlarının nedenlerinin çöüzmlenmesi arar | ||
| 6 | At koşum takımları ve Kurganlar ile nBalballarda yer alan öbjelerdeki Hayvan Mücadele Sahnelerinin Nedenlerinin Araştırılması, Uslup ve konu içerikleri bakımından incelenmeleri, ve Pazırık 5 kurganından çıkarılan ilk Türk Halısının ve kurganlardan çıkarılan cesetlerdeki insan vucudundaki hayvan mücadele sahnelerinden oluşan döğmeleri irdeler | ||
| 7 | İskit, Hun, Göktürk,Kırgızların ve Uygurların siyasi, askeri ve ekonomik yönleriyne değinilerek bu uygarlıkların mimari oluşumlarının neler olduklarını ve malzeme, malzeme kullanım tekniği süsleme vb yönden bu oluşumların sınıflandırılarak anlar | ||
| 8 | Yerleşik Hayata geçen Uygurların Budizm üzerinden dini, askeri ve siyasi yapıları üzerinden çin ile olan münasebetlerine değinilmesi ve Gama, beta gibi budıst tapınakları ile Stupa gibi tapınaklarının mimari özelliklerini tanır | ||
| 9 | Uygur mimarisi ile Göktürk ve Hun Mimarisinin karşılaştırılmalı olarak tartışılması (malzeme, malzeme kullanım tekniği ve plan tipleri üzerinden) bölgesel uslupla farklılıklarının oluşum nedenleri üzerinde durur | ||
| 10 | 8. yy da geniş bir medeniyet oluşturmuş olan Samanoğullarının coğrafi, ekonomik, siyası ve askeri yönleriyle tanıtılması ve mimari ürünlerinin sınıflandırılarak irdeler | ||
| 11 | 10. yüzyılda hüküm süren Gazneli Devletinin Siyasi, askeri, sosyo-kültürel ve ekonomik yönden irdeler | ||
| 12 | Gazneli Hükümdarı Mahmut ve Mesut un oluşturmuş oldukları İmar Faaliyetlerinin neler olduklarını (Saray ve Savunma Yapıları) (Sultan Mahmut Kulesi, Leşker i Bazar ve 3. Mesut Sarayı vb) tanır | ||
| 13 | Karahanlı Devletinin (840-1212) kurulduğu coğrafya, siyasi ve sosyo-ekonomik yapısı üzerinde mimari eserleri irdeler | ||
| 14 | Karahanlı Devletinin mimari eserlerinin (Camiler "Hazara,Talhatan, Buhara Mescid-i Cuması,"Türbeler "Arap Ata,Ayşe Bibi,Sultan Hüseyin" Ribatlar "Ribat ı Melik, Dehistan Kervansarayı,vb plan, malzeme ve süsleme unsurları üzerinde karşılaştırmalı şekilde irdeler |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Ögel Bahattin (1976) Türk Kültür Tarihine Giriş TTK Yayınları Ankara 2. Diyrabakırlı Nejat (1986) Hun Sanatı, Ankara 3.Çoruhlu Yaşar ( (2000) Türk Mitolojisinin Ana Hatları, Ankara 4.Çoruhlu Yaşar (2023) Erken Devir Türk Sanatı, (İç asya da Türk Sanatının Doğuşu ve Gelşişimi) Ötüken Yayınları, İstanbul 5. Çoruhlu Yaşar (2019), Eski Türklerin Kutsal Mezarları (Kurganlar),Ötüken Yayınları, İstanbul 6. Çoruhlu Yaşar (2024) Türk Sanatında Hayvan Sembolleri, İstanbul, Ögel Bahattin,(1982), Türklerde Devlet Anlayışı (8-13 yy Sonuna Kadar) Aşıyan Yayıncılık, İstanbul,7 Ögel Bahattin (1981), Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi, Persona Yayıncılık, İstanbul 8. Bahattin Ögel Türk Mitolojisi 1-2 (1971) Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 9. Bahattin Ögel (1971) Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara 10. İnan Abdulkadişr (1970) Eski Türklerde Şamanizm, TTK Yayınları, Ankara 11. İnan Abdulkadir (1971), Eski Türklerde Din, TTK Yayınları, Ankara 12. Onuk Tacişser (1998) Osmanlı Çadır Sanatı, TTK Yayınları, Ankara , 13 Esin Emel (2001) Türk Kozmolojisine Giriş, Kral Yayınları, İstanbul, 14. Esin Emel (1985), Türk Kültüründen Esintiler Dizisi, Saray Ysayınevi, İstanbul 15. Esin Emel (1978) İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi ve İslamiyete Giriş, Zeusun Yayınları, İstanbul
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 60 |
| Seminer | 1 | 40 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 10 | 10 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 18 | 18 |
| Ev Ödevi | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 78 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | PÇ 16 | PÇ 17 | PÇ 18 | PÇ 19 | PÇ 20 | |
| ÖÇ 1 | 3 | 2 | 2 | 1 | 3 | 1 | 2 | 2 | 3 | 1 | 1 | 3 | 2 | |||||||
| ÖÇ 2 | 1 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 4 | 2 | 5 | 2 | 3 | 4 | 4 | 1 | ||||||
| ÖÇ 3 | 2 | 3 | 2 | 1 | 3 | 2 | 1 | 2 | 2 | 3 | 2 | |||||||||
| ÖÇ 4 | 4 | 1 | 3 | 2 | 2 | 3 | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 5 | 2 | 2 | 4 | 3 | 1 | 1 | 4 | 3 | 3 | 2 | 3 | 2 | 2 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek