GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| TRE105AZ | TÜRK DİL BİLGİSİ I | Ders | 1 | 1 | 2,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Ses, seslerin oluşumu, ses olguları, Türkiye Türkçesinin sesleri, seslerin birleşmesi, ses uyumlarına ilişkin bilgi vermek; öğrencilerin, bu bilgilerin Türkçe anlatımda uygulanışını metinler üzerinde gösterebilmelerini uygulamalı olarak sağlamak.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Dr. Öğretim Üyesi M. Volkan Demirel
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Dili, dilin oluşum süreçlerini, insana ve topluma ilişkin öteki kavramlarla ilgisini anlama |
| 2 | Sesi, sesin oluşumunu ve türlerini tanıma |
| 3 | Seslerin birleşmesini, birleşme sırasında ortaya çıkan ses olgularını tanıma |
| 4 | Karşılaştığı metinlerde Türkçenin seslerini, bunların türlerini ve çeşitli özelliklerini hatırlama |
| 5 | Türkçedeki ses uyumlarını, Türkçe sözcüklerdeki ses özelliklerini öğrenip bunları metinler üzerinde çözümleyebilme |
| 6 | Türkçe metinleri sesbilgisel açıdan inceleyip değerlendirebilme |
| 7 | Türkçenin sesbilimsel kurallarına uygun yeni metinler yaratabilme |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Türkçenin tarihsel gelişimi ve yayılma alanı; Türk dilleri ailesi; Türkiye Türkçesinin ses bilgisi özellikleri; sesler (ünlü ve ünsüzler), ünlü ve ünsüzlerin özellikleri; ses uyumları (ünlü uyumu, ünsüz uyumu); ses (ünlü ve ünsüz) değişmeleri (darlaşma, yuvarlaklaşma, benzeşme, ayrışma, türeme, düşme, ötümlüleşme, ötümsüzleşme, kaynaşma, ünlü çatışması, ikizleşme), kaynaştırma ünsüz leri, bağlantı ünlüsü; hece; yazım bilgileri, tarih boyunca kullanılan Türk alfabeleri; yazımın önemi ve gerekliliği; ses değişmelerinin yazıda gösterilmesi; hecelerin yazılışı, satır sonlarında sözcüklerin hecelere bölünerek yazılışı; yazım uygulamaları.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Dil Olgusu | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Dilin ortaya çıkışı ile ilgili okumalar |
| 2 | Dillerin Doğuşu ve Dil Görünümleri | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Dilin kökenine yönelik okumalar |
| 3 | Dillerin Sınıflandırılması | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Dillerin tipolojik sınıflandırılmasına yönelik okumalar. |
| 4 | Türk Dilinin Tarihi Gelişimi | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Türk dilinin tarihi dönemlerinin araştırılması |
| 5 | Alfabeler, Ses Bilgisi ve Ses Bilim | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Türklerin kullandığı alfabelerin incelenmesi |
| 6 | Ses Birim ve Alt Ses Birim | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Sesbilim ve sesbilgisi arasındaki ortaklıklar ile farklılıkların araştırılması |
| 7 | Ses değişiklikleri ve Hece | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Sesbilimsel değişimlerin incelenmesi |
| 8 | Metin Üzerinde Uygulama | Tartışma | Metinlerdeki sesbilimsel olayların çözümlenmesi |
| 9 | Türkçenin Ses Özellikleri | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Türkçenin ses özelliklerinin araştırılması |
| 10 | Metin Üzerinde Uygulama | Tartışma | Metinlerde Türkçenin ses özelliklerinin incelenmesi |
| 11 | Ses Olayları | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Eş zamanlı ses olaylarının nedenlerinin araştırılması |
| 12 | Metin Üzerinde Uygulama | Tartışma | Örnek metin çözümlemeleri |
| 13 | Ses Olayları | Anlatım, Soru cevap, Tartışma | Eş zamanlı ses olaylarının nedenlerinin araştırılması |
| 14 | Metin Üzerinde Uygulama | Tartışma | Örnek metin çözümlemeleri |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Kahraman, T. (2011) Çağdaş Türkiye Türkçesi Dil Bilgisi. Kanyılmaz Matbaası, İzmir. Kerimoğlu, C. (2018) Sorularla Dil Bilgisi Öğretimi ve Yazımı. Pegem Coşkun, M. V. (2015) Türkçenin Ses Bilgisi. Bilge Kültür Sanat.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 2 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 60 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 40 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 2 | 3 | 6 |
| Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Derse Katılım | 14 | 1 | 14 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 2 | 10 | 20 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 62 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | |
| ÖÇ 1 | 3 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 | ||||||
| ÖÇ 2 | 2 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 | ||||||
| ÖÇ 3 | 2 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 | ||||||
| ÖÇ 4 | 2 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 | ||||||
| ÖÇ 5 | 3 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 | ||||||
| ÖÇ 6 | 1 | 4 | 5 | 5 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 | ||||||
| ÖÇ 7 | 1 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek