GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| RST733 | RAYLI SİSTEM ARAÇ MEKATRONİĞİ | Seçmeli Ders Grubu | 2 | 3 | 4,00 |
Dersin Seviyesi
Önlisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, raylı sistem araçlarının mekanik, elektrik-elektronik ve kontrol sistemlerinin bütünleşik yapısını tanıtarak, öğrencilerin mekatronik bakış açısıyla bu sistemlerin çalışma prensiplerini, bileşenlerini ve etkileşimlerini kavramalarını sağlamaktır. Öğrenciler; çekiş ve fren sistemleri, süspansiyon ve yönlendirme mekanizmaları, sensör–aktüatör uygulamaları ile otomatik kontrol sistemleri hakkında temel bilgi ve beceri kazanır. Ayrıca, bakım–onarım süreçlerinde arıza teşhis ve çözümünde sistematik yaklaşımlar geliştirerek, raylı sistem araçlarının güvenli, verimli ve sürdürülebilir şekilde işletilmesine yönelik mühendislik yetkinliği edinmeleri hedeflenmektedir.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Öğr. Gör. Mustafa DURSUNLAR
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Raylı sistem araçlarının mekanik, elektrik, elektronik ve kontrol sistemlerini mekatronik bütünlük içinde tanımlar ve aralarındaki etkileşimi açıklar. |
| 2 | Çekiş, fren, süspansiyon ve yönlendirme sistemlerinin temel prensiplerini analiz eder ve mekatronik bakış açısıyla değerlendirir. |
| 3 | Sensör, aktüatör ve kontrol elemanlarını tanır; bu bileşenlerin sistem performansına etkilerini yorumlar. |
| 4 | Raylı sistem araçlarındaki arıza teşhis ve bakım-onarım süreçlerinde mekatronik sistemlerin rolünü uygular ve problem çözme becerisi geliştirir. |
| 5 | Sürdürülebilirlik, enerji verimliliği ve dijitalleşme (IoT, uzaktan izleme, veri analizi) ilkelerini raylı sistem araç mekatroniği uygulamalarına entegre eder. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
[Yok]
Dersin İçeriği
Raylı sistem araçlarında mekatronik kavramı ve sistem yaklaşımı; mekanik, elektrik, elektronik ve kontrol bileşenlerinin entegrasyonu. Çekiş sistemleri, fren sistemleri, süspansiyon ve yönlendirme mekanizmalarının mekatronik açıdan incelenmesi. Sensör, aktüatör ve kontrol elemanlarının çalışma prensipleri ve uygulamaları. Araç kontrol üniteleri (VCU, ECU), iletişim protokolleri (CAN, MVB, Ethernet). Raylı araçlarda otomatik kapı sistemleri, iklimlendirme ve güvenlik sistemleri. Arıza teşhis yöntemleri, bakım-onarım süreçlerinde mekatronik sistemlerin rolü. Sürdürülebilirlik, enerji verimliliği ve dijitalleşme (IoT, veri izleme, uzaktan bakım) uygulamaları.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Giriş ve Temel Kavramlar Raylı sistem araçlarında mekatronik yaklaşımın tanıtımı; mekanik, elektronik ve kontrol sistemlerinin entegrasyonu. | ||
| 2 | Raylı Sistem Araçlarının Genel Yapısı Raylı araç türleri (metro, tramvay, YHT, lokomotif) ve temel bileşenlerin tanıtımı. | ||
| 3 | Mekanik Sistemler I – Gövde, Şasi ve Süspansiyon Taşıyıcı yapı, bojiler, süspansiyon sistemleri ve titreşim kontrolü. | ||
| 4 | Mekanik Sistemler II – Yönlendirme ve Frenleme Tekerlek-ray etkileşimi, yönlendirme mekanizmaları, mekanik ve elektromekanik fren sistemleri. | ||
| 5 | Elektriksel Sistemler Güç iletimi, enerji dönüşümü, batarya ve akü sistemleri, enerji depolama teknolojileri. | ||
| 6 | Çekiş Sistemleri Elektrik motorları (asenkron, senkron, DC), invertörler, hız kontrol yöntemleri. | ||
| 7 | Kontrol Sistemlerine Giriş Otomatik kontrolün temel prensipleri, açık ve kapalı çevrim kontrol sistemleri. | ||
| 8 | Sensörler ve Aktüatörler Sıcaklık, basınç, hız, konum sensörleri; pnömatik ve hidrolik aktüatörlerin raylı sistemlerde kullanımı. | ||
| 9 | Araç Kontrol Üniteleri (VCU, ECU) Mikrodenetleyici tabanlı kontrol sistemleri, veri toplama ve değerlendirme. | ||
| 10 | Haberleşme ve Sinyal Sistemleri CAN-Bus, MVB, Ethernet tabanlı haberleşme; sinyalizasyon ve güvenlik sistemleri. | ||
| 11 | Yardımcı Sistemler Otomatik kapı sistemleri, iklimlendirme, aydınlatma, bilgi sistemleri. | ||
| 12 | Arıza Teşhis ve Bakım-Onarım Sensör verileriyle arıza tespiti, kestirimci bakım, mekatronik sistemlerde hata analizi. | ||
| 13 | Sürdürülebilirlik ve Dijitalleşme Enerji verimliliği, IoT uygulamaları, veri analizi ve uzaktan izleme sistemleri. | ||
| 14 | Genel Değerlendirme ve Uygulama Örnekleri Gerçek raylı araç mekatronik sistemlerinden vaka analizleri ve dönem genel değerlendirmesi. |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
MEGEP
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 50 |
| Ev Ödevi | 1 | 50 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 50 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 50 | |
Staj Durumu
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Tartışma | 1 | 14 | 14 |
| Soru-Yanıt | 1 | 14 | 14 |
| Beyin Fırtınası | 1 | 10 | 10 |
| Makale Kritik Etme | 1 | 14 | 14 |
| Bireysel Çalışma | 2 | 10 | 20 |
| Okuma | 1 | 14 | 14 |
| Ev Ödevi | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 100 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | PÇ 16 | |
| ÖÇ 1 | 4 | |||||||||||||||
| ÖÇ 2 | 5 | |||||||||||||||
| ÖÇ 3 | 4 | |||||||||||||||
| ÖÇ 4 | 5 | |||||||||||||||
| ÖÇ 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek